DeGoogling: wat is het, en hoe pak je dat aan?

De waarde van data blijft stijgen. AI-modellen, advertentieplatforms en andere technieken die gedrag voorspellen, sturen of zelfs manipuleren hebben het nodig. Als het op data verzamelen  aankomt, is Google één van de grootste spelers. Maar dat lijkt te veranderen. Stoppen met Google heeft al enige tijd een naam: DeGoogling. Maar wat houdt dat precies in, en hoe pak je dat aan? Wij zetten de mogelijkheden op een rij.

Steeds grotere dataverzamelingen

Google biedt diensten aan waarvoor je met data betaalt. Jouw data worden vervolgens gebruikt om technieken te ontwikkelen waarmee adverteerders gericht konden adverteren. Door de steeds grotere rol van technologie op het dagelijks leven zijn er steeds meer datapunten te verzamelen. Informatie over voorheen losstaande activiteiten zoals websurfen, navigeren en betalen is te koppelen en kan in onderlinge samenhang bestudeerd worden. Dat brengt risico’s met zich mee.

Privacy is voor iedereen belangrijk

Als je controle over je gegevens hebt, kun jij bepalen wie ze mag gebruiken. Dat geldt niet alleen voor het weggeven van gegevens, maar ook voor het bewaren daarvan. Want als je data vrijgeeft, is het niet altijd te overzien wat daar in de toekomst mee kan gebeuren. Stel je voor dat een zorgverzekeraar de premie op basis van medische zoekgeschiedenis mag verhogen. Grote datasets vormen ook een beveiligingsprobleem. Hoe meer informatie op één plek te vinden is, hoe groter de schade als iemand er onterecht bij kan.

Veiligheid waarborgen met de GDPR/AVG

Binnen de EU is de GDPR-verordening ingegaan om de privacy van alle burgers te beschermen. In Nederland wordt de GDPR via de AVG gehandhaafd. Deze wet geeft je meer controle over jouw gegevens en maakt organisaties die data verzamelen verantwoordelijk als er met die gegevens iets gebeurt waar jij geen toestemming voor gegeven hebt. Dat is een belangrijk aandachtspunt voor organisaties als Google, maar ook voor kleinere bedrijven die de diensten van Google gebruiken.

Hoeveel data verzamelt Google?

In de wereld gebruiken meer dan 3 miljard mensen diensten van Google om te zoeken op internet, mail te sturen, de weg te vinden en ga zo maar door. In Nederland heeft het Android-besturingssysteem voor telefoons een marktaandeel van 64,8%. Dat van de zoekmachine is begin 2025 voor het eerst in 10 jaar naar net onder de 90% gedaald. Als je een Android-telefoon hebt en met Google zoekt, ben je niet de enige. Wat wel eens vergeten wordt, is dat Google via die telefoon kan zien wat je zoekt, waar je heengaat, waar je staat en mogelijk zelfs met wie je praat.

Wat doet Google met die data?

Wat Google met jouw data doet, is een belangrijke vraag. In theorie kan Google heel veel zien; bijvoorbeeld hoe lang je slaapt en waar je ligt (je telefoon ligt stil naast je). Gebruik je Google Workspace? Dan kan Google bij je agenda, mail en documenten. Officieel zeg de zoekgigant alleen metadata en geanonimiseerde gegevens uit deze bron te gebruiken, maar bij verzoeken van de overheid komt er ook andere informatie tevoorschijn.

Moet Google binnen de EU voldoen aan de GDPR?

Google moet binnen de EU aan de GDPR voldoen, maar in 2018 ging in de VS de CLOUD-act in. Deze wet eist dat Amerikaanse providers op verzoek data aan de Amerikaanse overheid overhandigen, zelfs als die gegevens op Europese servers staan. De CLOUD-act kan daarom haaks op de GDPR staan en treft bedrijven zoals Google. Voor organisaties in de EU is het heel belangrijk om daar rekening mee te houden. Als je met een Amerikaanse digitale dienstverlener zoals Google werkt, is het niet altijd zeker of je voldoet aan de AVG. Dat kan een reden zijn om voor DeGoogling te kiezen.

DeGoogling? Hoe werkt dat?

Volledig afscheid nemen van Google is makkelijker gezegd dan gedaan. Sommige oplossingen vragen veel technische kennis, en voor andere diensten zijn de alternatieven ook niet goed. Je kunt DeGoogling daarom beter stapsgewijs aanpakken. Dan hoef je niet radicaal met alles wat Google biedt te breken, maar ga je stap voor stap met alternatieven in de weer. Je kunt die alternatieven in vier categorieën onderverdelen:

• Anders zoeken en browsen
• Alternatieve clouddiensten gebruiken
• AI elders afnemen
• Apparaten en besturingssystemen vervangen

1. Anders zoeken en browsen

Afscheid nemen van Google begint met anders zoeken en browsen. Dit zijn tegenwoordig de twee eenvoudigste stappen die je kunt zetten. Begin met je browser.

Google Chrome vervangen

Google Chrome koppelt zoekopdrachten, surfgeschiedenis, cookies, locatie en gebruikte apparaten aan jouw Google-account. Overstappen op Firefox van de non-profitorganisatie Mozilla, of op Europese alternatieven zoals Vivaldi of Brave is een uitstekende eerste stap als het om DeGoogling gaat.

Zoekmachine vervangen

Het bekendste alternatief op Google Search is DuckDuckGo. Wil je binnen Europa blijven, dan kun je afscheid nemen van Google Search en het gelijktijdig toch blijven gebruiken. De zoekmachine Startpage.com gebruikt de index van Google, maar houdt jouw privégegevens achter. Wil je helemaal zonder Google vanuit Europa zoeken? Kijk dan eens naar het uit Frankrijk afkomstige Qwant.

2. Alternatieve clouddiensten gebruiken

Google geeft je gratis* toegang tot meerdere clouddiensten. Het sterretje achter gratis duidt op de privacy die je opgeeft en de abonnementskosten die je voor pro-versies betaalt. Ook niet alle alternatieven op Google zijn gratis. Als jouw DeGoogling persoonlijk is, kunnen die extra kosten een drempel zijn. Is je motivatie zakelijk? Neem dan ook je compliance met de AVG in de prijsoverweging mee.

Afscheid nemen van Gmail

Zoek je een Europees alternatief voor Gmail? Het in Duitsland gevestigde Tutanota biedt een gratis abonnement (en laat je betalen voor meer). Natuurlijk kun je ook gewoon je eigen e-mail op je eigen domein laten hosten.

Google Drive

Zoek je een alternatief op Google Drive? Kijk dan eens naar een Nextcloud-dienst zoals Stack. Je weet hier zeker dat jouw bestanden binnen de EU blijven. Wil je meer dan alleen online opslag veilig regelen? Overweeg dan om met OpenStack een eigen omgeving op te zetten. Meer informatie over de mogelijkheden van OpenStack vind je hier.

Google Docs

Neem je afscheid van Google Docs, dan is Microsoft 365 een logische optie. Wil je gelijk ook zo AVG-compliant mogelijk zijn, dan heeft Microsoft 365 dezelfde uitdagingen als Google Docs. Een Europees alternatief is ONLYOFFICE. Dit staat in Letland en valt daarom buiten de CLOUD-act.

Google Meet

Zoek je Europese alternatieven voor Google Meet? Kijk dan eens naar Jitsi Meet of Whereby. Eventueel kun je via mailbox.org in één klap Gmail, Google Docs en Google Meet vervangen voor een uit Duitsland afkomstige oplossing.

3. AI elders afnemen

Gemini is de nieuwste dienst in het Google-aanbod. Deze AI wordt steeds verder geïntegreerd in Google Search, Chrome, Gmail en Docs. Door over te stappen op een AI dat niet van Google is, voorkom je dat Gemini je met zachte hand terugleidt naar het Google-ecosysteem. Zoek je naar specifiek Europese AI-diensten? Probeer dan Le Chat of Talkblue eens. Ben je technisch onderlegd en op zoek naar een volledig eigen omgeving? Dan kun je in een OpenStack-omgeving experimenteren met je eigen AI-platforms.

4. Apparaten en besturingssystemen vervangen

Het vervangen van apparaten en besturingssystemen door alternatieven die niet van Google zijn, is een uitdaging. Hier zijn wat mogelijkheden om DeGoogling ook hier door te voeren.

Is Android te gebruiken zonder Google?

Je Android-smartphone kun je vervangen door een iPhone, maar dan verruil je Google voor Apple. Binnen Android kun je applicaties zoals de browser, maps en mail vervangen door alternatieven. Je blijft dan afhankelijk van Google Play Services, waardoor Google toegang tot je toestel en de meeste data houdt.

Wil je de Google Play Services verder buiten spel zetten? Dan kun je Android zonder Google-account gebruiken. Gebruik een andere appstore om applicaties te installeren. Dit is niet makkelijk, want je verliest behoorlijk wat functionaliteit zonder de Play Store. Daar staat tegenover dat je nog minder data naar Google verzendt.

Eventueel kun je een volledige custom-ROM zonder Google op de telefoon installeren. Er bestaan Android-ROMs die ontdaan zijn van alle Google-diensten. Kijk bijvoorbeeld eens naar /e/OS, GrapheneOS of LineageOS. Houd er rekening mee dat dit niet alleen technische kennis vereist, maar dat sommige apps (zoals die van de bank) mogelijk niet werken op een telefoon met een custom-ROM.

Besturingssysteem vervangen

Als het om tablets, laptops en desktops gaat, is het een stuk eenvoudiger om van Google afscheid te nemen. Chrome-OS tref je alleen aan op Chromebooks (en Chromebases), en dat is in de meeste gevallen te vervangen door Linux en Android-tablets kun je via een custom-ROM voorzien van Linux. Op laptops en desktops is het OS waarschijnlijk niet van Google afkomstig. Als je toch bezig bent, is het logisch om ook daar op Linux over te stappen.

Is er leven zonder Google?

DeGoogling is niet makkelijk, maar wel nuttig. Door je werk- en privéleven los te koppelen van de zoekgigant, win je privacy terug en kun je als organisatie beter voldoen aan de AVG. Vergeet ook niet dat het voordelen kan hebben om alternatieve producten en diensten te gebruiken. Google maakt het makkelijk om met ze te werken, maar ze zijn lang niet altijd de beste partij om mee te werken. Zoek je bijvoorbeeld een uitstekende host om online diensten bij af te nemen? Kijk dan eens naar ons aanbod, wij helpen je graag aan een extra betrouwbare én veilige online werkomgeving.